English version 

Fotoalbum
In het nieuws
Posters en desktops

Mars - Living Planet, het eerste symposium van de Stichting Mars Society Nederland wordt door zowel de organisatie als de deelnemens als een groot succes beschouwd. Meer dan 150 mensen  kwamen op 2 juni 2001 naar de aula van de TU in Delft. De bezoekers kwamen uit alle delen van het land, maar ook uit Belgie en zelfs van nog verder weg.

Erwin Kroll, onze nationale weerman, beet het spits af met een Marsiaans weerbericht. In feite, zo vertelde hij, lijken de patronen in de Mars-atmosfeer heel erg op die op Aarde of zelfs op de luchtcirculatie rond een kachel in de winter. Het dagelijkse temperatuurverschil is op Mars echter wel veel groter dan op onze eigen wereld. En dat het daardoor ook flink kan stormen op de Rode Planeet liet Kroll zien aan de hand van een aantal fraaie satellietbeelden.

Mauro Messerotti stelde de Rode Planeet nog wat verder aan ons voor, door middel van zijn computerbeelden en animaties. Hoogtepunt van zijn praatje was een filmpje dat ook door de Italiaanse televisie is uitgezonden en dat werd begeleid door muziek die een computer had gegenereerd door het omzetten van digitale hoogtekaarten. Messerotti bood ook een kijkje in de keuken door het simuleren van een rendersessie. Messerotti maakt gebruik van het programma VistaPro en van gegevens van de Viking-orbiters, in tegenstelling tot Kees Veenenbos, wiens renderings, gemaakt met het programma Terragen en met gegevens van de Mars Global Surveyor, vertoond werden tijdens de pauzes.

John Karemaker, onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam gaf een uitgebreid en enigszins verontrustend overzicht van de gevaren waar Marsvaarders mee geconfronteerd zullen worden: straling, verzwakking van de botten, veranderingen in de bloeddruk en in de grootte van het hart, afwezigheid van medische hulp, hygiene, psychologische problemen. Paraboolvluchten (met een "vomit comet") en langdurige experimenten met proefpersonen die onder een hoek vam zes graden met hun hoofd naar beneden liggen, bieden de mogelijkheid op aarde de effecten van gewichtsloosheid te bestuderen en oplossingen uit te proberen. De enige echte oplossing lijkt echter het opwekken van kunstmatige zwaartekracht te zijn, zoals met behulp van het kabel-principe voorgesteld door Robert Zubrin, die later op de dag sprak.

De lunchpauze werd door de meeste deelnemers besteed aan netwerken, het bezoeken van de stalletjes bemand door diverse organisaties en natuurlijk aan het nuttigen van een smakelijke lunch.

Na de pauze richtte de aandacht zich op het Europese Mars-onderzoek. Don McCoy, verantwoordelijk voor "assembly, integration and verification" van de Mars Express, Europa's eerste interplanetaire sonde, sprak over de doelen van de missie en de middelen die daarvoor ingezet worden. Het ESA-ruimtevaartuig, waarvan de lancering is gepland op 1 Juni 2003, heeft een grote verscheidenheid aan instrumenten aan boord, zoals een hoge-resolutie stereocamera, een spectrometer voor infrarood en zichtbaar licht en een radar voor het maken van ondergrondse sonderingen.

Mars Express heeft ook een Britse lander bij zich de klavertje vier-vormige Beagle 2, die in Isidis Planitia zal landen op zoek naar tekenen van water en leven. Con McCarthy, leider van het ingenieursteam van de Beagle 2 lichtte de experimenten toe die op het kleine ruimtevaartuig uitgevoerd zullen worden. Het meest opvallende instrument is een soort mol die monsters zal nemen van rotsen in de buurt. Een interessant detail is dat de boor waarmee kleine stukjes rots zullen worden losgemaakt, ontworpen is door een tandarts in Hong Kong.

De derde spreker van de ESA, Didier Schmitt, hoofd van de "Life Sciences Unit" van de organisatie, gaf inzicht in de Europese plannen voor planetair onderzoek na 2003. Hoewel die ideeen nog in een zeer prille fase zijn, mogen ze als tamelijk ambitieus beschouwd worden; er wordt onder andere gedacht aan een sample return missie en zelfs aan voorbereiding van een bemande vlucht naar Mars.

Robert Zubrin's lezing was opgebouwd rond Mars Direct, zijn voorstel voor een relatief goedkope bemande Marsreis, die in zijn visie al in 2008 de eerste mensen op de planeet zou kunnen laten landen. Eigenlijk, aldus Zubrin, is een planning binnen een tijdsbestek van tien jaar de enige manier om naar Mars te komen, want een grootschalige benadering als de NASA onder George Bush 1 voorstelde zou nooit gedurende de dertig jaar die het project zou duren de steun van de politiek en de bevolking kunnen behouden.

Mars Direct houdt een enorme kostenbesparing in door het gebruik van bestaande technologie en door, zoals Lewis en Clark lang geleden in het Amerikaanse westen, gebruik te maken van plaatselijke grondstoffen ("leven van het land"). Vier astronauten zouden naar Mars reizen in een habitat in de vorm van een tonijnblikje. Met een voorloper daarvan wordt op dit moment geexperimenteeerd in het Canadese Noordpoolgebied. Een sterk punt in het plan is het viervoudige rampenplan: als de retourmodule, die de astronauten terug naar de aarde moet brengen niet werkt, zijn er vier verschillende oplossingen denkbaar. Bescherming tegen zonne-uitbarstingen tijdens de reis wordt geboden door een "stormbunker" omgeven door 12 centimeter water en voedsel, hoewel zonne-specialist Messerotti zich afvroeg of dat genoeg is voor alle zonneuitbarstingen.

Chris McKay, werkzaam bij het Ames Research Center van de NASA, sprak over "Leven op Mars - verleden en toekomst". Volgens McKay is er genoeg bewijs dat Mars ooit een warme en vochtige planeet was, vergelijkbaar met de Aarde in haar jonge jaren. Het leven dat er toen misschien was, kan verwant geweest zijn aan aardse levensvormen maar ook onafhankelijk ontstaan zijn (een "tweede genesis"). Onderzoek in Antarctica en andere koude, droge plaatsen op Aarde kan aanwijzingen opleveren hoe dat leven die veranderingen in het Mars-klimaat misschien overleefd heeft. 

Minstens even belangrijk is de vraag of het mogelijk is de planeet opnieuw bewoonbaar te maken ("om het leven nog een half miljard jaar te geven"). McKay benadrukte dat zo'n terraforming-project zou bestaan uit twee verschillende fase's: eerst het verhogen van de temperatuur en het verdichten van de kooldioxide-atmosfeer door een broeikaseffect op gang te brengen; daarna het omzetten van de kooldioxide in een atmosfeer die mensen kunnen ademen. De eerste stap is relatief eenvoudig en kan in slechts vijftig tot honderd jaar voltooid zijn. De tweede fase is veel moeilijker en zeker ook meer tijdrovend: reken maar op honderdduizend jaar.

De hele lezingenreeks liep meer dan een uur uit maar de aandacht van het publiek verslapte geen moment. "Mission Control", de symposium-werkgroep van de Stichting Mars Society Nederland, kijkt terug op een zeer inspirerend evenement. De organisatie van de Europese Conventie van de Mars Society  in 2002 lijkt nu binnen handbereik.

Met dank aan iedereen die geholpen heeft om hier een geweldige dag van te maken, met name natuurlijk onze sponsors: de gemeente Rotterdam, het Nederlands Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), TNO Space, de TU Delft en Intratuin Nieuwerkerk aan den IJssel

Fotoalbum

Met dank aan Kees Veenenbos, Thomas Goetals en Raoul Lannoy

Sample return in Nieuwerkerk aan den IJssel foto: Frans Blok	Mars wordt opgeblazen... foto: Frans Blok
Erwin Kroll foto: Frans Blok	Erwin Kroll foto: Kees Veenenbos
Erwin Kroll foto: Frans Blok	v.r.n.l: Messerotti, Karemaker, McCarthy, McCoy foto: Kees Veenenbos
Mauro Messerotti foto: Thomas Goetals	Aandachtig publiek foto: Frans Blok
Lunch foto: Frans Blok	Messerotti geinterviewd voor de Wereldomroep foto: Kees Veenenbos
De Lunar Explorers foto: Kees Veenenbos	Uw webmaster in het Mars Society-kraampje foto: Thomas Goetals
Zubrin in geprek met de Wereldomroep foto: Kees Veenenbos	Don McCoy foto: Frans Blok
Con McCarthy foto: Kees Veenenbos	Con McCarthy foto: Kees Veenenbos
Didier Schmitt foto: Raoul Lannoy	Robert Zubrin foto: Kees Veenenbos
Robert Zubrin en de Battlestar Galactica foto: Kees Veenenbos	Informele chat met Mars-vedette... foto: Raoul Lannoy
Chris McKay foto: Kees Veenenbos	v.l.n.r: McKay, Mars, Zubrin foto: Kees Veenenbos
Diner met sprekers, "mission control" en gasten foto: Kees Veenenbos

In het nieuws

Het symposium heeft een golf van aandacht voor de Marsiaanse zaak opgeleverd in zowel oude als nieuwe media.

Zo werd spreker John Karemaker geinterviewd in het NCRV-programma "Plein Publiek" op radio AM747 en Mars Society Nederland-bestuurslid Artemis Westenberg in het AVRO-programma "1 in de middag" op radio 1. Tijdens de dag zelf werden de meeste sprekers geinterviewd door de Wereldomroep. 

Van de grote nationale en regionale kranten besteedden onder anderen De Volkskrant, Het Parool en de Haagsche Courant ruim aandacht aan het evenement. Govert Schilling schreef voor de voorpagina van het wetenschapskatern van de Volkskrant van 2 juni een groot artikel onder de titel "Planeet van eens en ooit". Schilling, in het verleden vaak kritisch over bemande ruimtevaart, schreef ditmaal een bijna poetisch verhaal over de dromen van Zubrin en McKay: "Mars wordt een levende planeet. Een droom? Nog wel. Maar je moet ergens beginnen".

Naast in ruimtevaart en wetenschap gespecialiseerde websites als Astronet en Astronova ruimden ook grote internet-portals als Planet Internet en World Online plaats in voor "Mars - Living Planet"; de laatstgenoemde website publiceerde zelfs de complete oprichtingsverklaring van de Mars Society.

Een ander nieuw medium dat in de weken voor het symposium de aandacht van het grote publiek op Mars vestigde waren de grote masterscreens in de Rotterdamse Koopgoot. Honderdduizenden winkelende Rotterdammers zagen een animatie samengesteld uit de renderings van Kees Veenenbos.

Posters en desktops
Poster, gecomprimeerd, 272 kB
Poster, niet gecomprimeerd, 847 kB
Desktop, 1600x1200, 964 kB
Desktop. 1024x768, 448 kB