- Wat hebben we nou op Mars te zoeken?
- Wat kost dat allemaal niet?
- Kan het niet goedkoper?
- Kunnen we al dat geld niet beter aan de Derde Wereld geven?
- Ruimtevaart levert toch niets op?
- Moeten we niet eerst onze problemen op Aarde oplossen?
- Dus jullie willen graag naar Mars?
- Is het niet veel goedkoper en efficienter om machines te sturen in plaats van mensen?
- Heeft het westers imperialisme al niet genoeg ellende gebracht?
- Mars is toch een ijskoude planeet met een giftige atmosfeer?
- Het is toch allemaal science-fiction?
- Mensen horen toch op Aarde thuis en niet in de ruimte?
- Jagen jullie niet gewoon een jongensdroom na?
- Waarom zouden wij mee moeten werken aan een prestigeproject van de Amerikanen?
- Zo'n klein landje als Nederland stelt toch niets voor in de ruimte?
- OK, ik ben overtuigd; maar wat kan ik zelf doen?
1. Wat hebben we nou op Mars te zoeken?
Over (bemande) ruimtevaart in het algemeen en Mars in het bijzonder zijn veel dooddoeners in omloop: eenregelige quasi-argumenten, die heel logisch klinken en die de spreker ontslaan van de noodzaak om nog verder na te denken. De werkelijkheid is echter veel ingewikkelder en daardoor is het antwoord vaak niet in een enkele regel te geven. Toch willen we op deze pagina proberen een aantal dooddoeners te ontzenuwen.
Tja, als we zo gaan beginnen… Wat had Columbus te zoeken in Amerika? Om wat verder terug te gaan: wat hadden onze verre voorouders, komend vanuit Afrika, te zoeken in noordelijke streken als Europa? En om nog veel verder terug te gaan: wat hadden onze heel erg verre voorouders, komend vanuit de oersoep, te zoeken op het land?
Het verlangen nieuwe gebieden te ontdekken en te verkennen is blijkbaar in onze genen ingebouwd. Niet alleen wij mensen hebben er "last" van, het is de default setting voor elke vorm van leven. Vaak is het ook door de omstandigheden afgedwongen: gebrek aan land, grondstoffen, ruimte, voedsel of werk dwong door de hele geschiedenis heen grote groepen mensen hun heil elders te zoeken. Overbevolking is niets nieuws; het nieuwe is alleen dat we in de eenentwintigste eeuw wat verder moeten reizen om een nieuw leven te beginnen.
Het totale Apolloproject heeft $25,4 miljard gekost, in Dollars van 1969. Dat is $135 miljard in Dollars van 2005.
Bron: Wikipedia
2. Wat kost dat allemaal niet?
Meer dan de meesten van ons in een mensenleven verdienen, dat is waar. Maar we moeten het niet overdrijven. Zelfs tijdens het hoogtepunt van de wedloop naar de Maan, in 1965, besteedden de Verenigde Staten nog geen procent van hun nationaal product aan de ruimtevaart, een schijntje vergeleken bij wat er in die tijd aan de Vietnam-oorlog werd uitgegeven. De kosten van een tien jaar durend bemand Mars-programma worden geschat op vijftig miljard dollar; dat is een smak geld, maar in een gemiddelde Golfoorlog wordt het in twee weken opgemaakt. Op de internationale beurzen gaat een dergelijk bedrag er in een half uur doorheen. En vergeleken bij de 1200 miljard die besteed is aan het "millenniumprobleem" is 50 miljard natuurlijk niet meer dan een afrondingsfoutje.
Een standaard Ariane 5 raket heb je al voor $180 miljoen, in Dollars van 2000. Je kan dan 16.000 kilo in een lage baan om de aarde brengen, bijvoorbeeld naar het Internationale Ruimtestation.
Bron: encyclopedia astronautica
3. Kan het niet goedkoper?
Ja hoor. Ruimtevaart is vooral zo duur omdat het gaat om eenmalige missies of om vluchten met een zeer lage frequentie. Als er eens in de zes maanden een Boeing van Schiphol naar JFK zou vliegen, kostte een retourtje New York heel wat meer dan zeshonderd gulden.
Ook de aardse zwaartekracht maakt ruimtevaart duur. De eerste tweehonderd kilometer van een ruimtereis zijn het duurste; als je die eenmaal achter de rug hebt kom je er verder wel.
Het slimste zou dan ook zijn zoveel mogelijk gebruik te maken van wat er buiten de Aarde voorhanden is. De Maan, Mars en de asteroiden zijn rijk aan grondstoffen. Er moet natuurlijk eerst wat geinvesteerd worden om die grondstoffen te ontginnen, maar uiteindelijk zijn we goedkoper uit.
4. Kunnen we al dat geld niet beter aan de Derde Wereld geven?
Zo zit de wereld niet in elkaar. We geven met zijn allen ook erg veel geld uit aan betrekkelijk nutteloze zaken als auto's, cosmetica, kleding en electronica, veel meer zelfs dan aan de verkenning van de ruimte. Dat geld wordt ook niet naar de Derde Wereld gestuurd, en het is zelfs de vraag of het sturen van geld alleen iets zou oplossen. Er zijn namelijk veel oorzaken voor honger en armoede: oorlog, corruptie, wanbeleid, natuurrampen, economische malaise. Het idee dat al die problemen met een zak geld zijn op te lossen, is een beetje naief.
De ellende in de wereld is niet de schuld van de ruimtevaart. Op de lange termijn kan een gezonde dosis nieuwsgierigheid naar het heelal waar we deel van uitmaken, juist veel ellende voorkomen.
Met de O3-Ozonizer kan je medische instrumenten gemakkelijk en kleinschalig steriliseren, de technologie was ontwikkeld voor de ruimtevaart. Nu te vinden bij je tandarts om de hoek.
Bron: DutchOzone
5. Maar ruimtevaart levert toch niets op?
Dat valt dus heel erg mee. Ruimtevaart vraagt om creatieve oplossingen voor ongebruikelijke problemen en daagt specialisten uit over de grenzen van hun vakgebied heen te kijken. Dat proces heeft al zoveel bijproducten (en zelfs een goed Nederlands woord: spin-off) opgeleverd dat alleen dat al een reden is om er mee door te gaan. Allerlei materialen en technologien die we nu heel gewoon vinden waren er misschien nooit geweest zonder ruimtevaart, van niersteenvergruizers tot schootcomputers en van aluminiumfolie tot zonnepanelen.
6. Moeten we niet eerst onze problemen op Aarde oplossen....
....voor we naar Mars gaan? Moeten we niet eerst alle problemen in Nederland oplossen voor we ons bezighouden met Europese eenwording, ontwikkelingssamenwerking of het WK voetbal? Die vraag suggereert een verband dat niet bestaat. We hoeven niet te kiezen tussen de Aarde en Mars. De Aarde maakt deel uit van een groter geheel en hoe meer we daar van af weten, des te beter. We lossen de problemen met onze planeet niet op door met onze rug naar het heelal te gaan staan. Van sommige bedreigingen hadden we waarschijnlijk niet eens afgeweten zonder ruimtevaart; denk aan het broeikaseffect waarvan we zo'n fraai voorbeeld zien in de atmosfeer van Venus. Juist door wat afstand te nemen kunnen we verrassende dingen te weten komen over onze eigen wereld.
7. Dus jullie willen graag naar Mars?
Eerlijk gezegd: ja, wij zouden graag Valles Marineris zien en Olympus Mons beklimmen, of een balletje trappen in de aangenaam lichte zwaartekracht van Mars. Ook als we daarvoor twee jaar lang genoegen moeten nemen met wat minder luxe en privacy dan we gewend zijn. Dat wij zelf ooit voet op Mars zullen zetten is echter niet zo waarschijnlijk; de eerste mensen op Mars zitten nu waarschijnlijk nog op de middelbare school. Maar daar gaat het ons ook niet om; het gaat er om dat de mensheid niet gaat navelstaren maar iets doet met de kansen die Mars biedt.
8. Is het niet veel goedkoper en efficienter om machines te sturen in plaats van mensen?
Goedkoper wel. Maar die efficiency valt een beetje tegen. Zou je werkelijk veel over de aarde te weten komen als je met een robotkarretje een paar vierkante meter in de Sahara afzoekt? In een eerste verkennende fase kunnen robot-verkenners heel nuttig zijn; zie onder andere het goede werk van Mars Global Surveyor en Mars Odyssey. Maar is het werkelijk zo efficient om vervolgens onbemande sondes te sturen die alleen kunnnen landen in een vlak gebied zo groot als Nederland?
Als we Mars echt willen onderzoeken kan dat alleen door er mensen heen te sturen. Want in geen honderd jaar zullen er machines zijn die ook maar in de buurt komen van de beweeglijkheid, het improvisatievermogen en de inventiviteit van astronauten.
9. Koloniseren? Heeft het westers imperialisme al niet genoeg ellende gebracht?
Niet alleen de West-Europese volkeren hebben een geschiedenis van ontdekkingsreizen; ook de Grieken, Noormannen, Arabieren, Chinezen, en Phoeniciers, om een paar voorbeelden te noemen, konden slecht thuiszitten. Inderdaad werden die ontdekkingsreizen vaak gevolgd door uitbuiting, onderwerping en genocide. Maar er is goed nieuws: er zijn geen Indianen of Aboriginals op Mars, er kunnen geen bizons of dodo's uitgeroeid worden. Dat neemt niet weg dat Mars een wereld is met zijn eigen karakter, waar we zorgvuldig mee om moeten gaan. Maar daar zijn we zelf bij, toch?
De atmosfeer van Mars heeft een druk van ca. 7,5 millibar. De samenstelling is:Bron: wikipedia
- 95% CO2
- 3% Stikstof (N2)
- 1,6% Argon (Ar)
- sporen van zuurstof en water
10. Maar Mars is toch een ijskoude planeet met een giftige atmosfeer?
Het probleem met de atmosfeer van Mars is vooral dat-ie te dun is. Maar daar is, op de langere termijn, wel wat aan te doen. Als je bepaalde gassen in de atmosfeer pompt, komt er een broeikaseffect op gang, waardoor de temperatuur een beetje zal stijgen. Door die hogere temperatuur komt er kooldioxide uit de bodem vrij, waardoor de temperatuur nog verder stijgt. Binnen enkele tientallen jaren kan er een atmosfeer ontstaan waarin planten kunnen groeien en waarin mensen nog slechts een CO2-masker nodig hebben. Terraforming noemen we dat.
11. Dat is toch allemaal science-fiction?
Toen John F. Kennedy in 1961 sprak over een mens op de Maan, klonk dat ook als science fiction. Maar in 1969 stond het in de krant en nu staat het al weer sinds jaar en dag in de geschiedenisboekjes. Als we iets met zijn allen willen kan het allemaal heel snel gaan.
12. Maar mensen horen toch op Aarde thuis en niet in de ruimte?
Heel lang geleden was er misschien ook wel verzet tegen de scheepvaart, omdat "mensen op het land thuis horen en niet op het water". Inmiddels weten we beter.
Trouwens, "de ruimte" is een grote leegte, maar Mars is een wereld en er zouden mensen kunnen wonen. Als we ooit naar de sterren willen is Mars een logische eerste stap.
13. Jagen jullie niet gewoon een jongensdroom na?
En wat is er fout aan dromen? Als je geen dromen hebt komen ze ook nooit uit.
Waarom het voornamelijk jongens zijn die dromen over Mars is ons ook niet helemaal duidelijk. Het gaat tenslotte om de toekomst van de mensheid en die bestaat slechts voor de helft uit mannen. Misschien heeft het ermee te maken dat tot nu toe de meeste astronauten mannen waren. Maar dat is aan het veranderen: er is al een vrouwelijke Space Shuttle-commandant geweest en NASA heeft ook al plannen voor een Shuttlevlucht met een geheel vrouwelijke bemanning. Wij zouden graag zien dat de eerste mens op Mars een vrouw zou zijn. En niet alleen omdat dames voor gaan.
De ESA is een ambitieus programma gestart, genaamd Aurora. Met dit programma wil Europa in kleine stappen technologie ontwikkelen waarmee uiteindelijk een Europeaan op de Maan en Mars zal staan.
Bron: ESA
14. Waarom zouden wij mee moeten werken aan een prestigeproject van de Amerikanen?
We willen er juist voor pleiten om het deze keer eens niet allemaal aan de Amerikanen over te laten. De Russen lanceerden de eerste kunstmaan, de Amerikanen brachten de eerste mens in de ruimte, misschien zal de eerste mens op Mars wel een Europeaan zijn.
Maar het gaat er natuurlijk niet om wie er het eerste is. Juist een project als dit is een zaak voor de hele mensheid. Niet alleen omdat het wel zo economisch is de kosten te delen, maar ook omdat een gezamenlijk programma de beste garantie biedt dat het niet, net als bij de Apollo-reizen, opnieuw blijft bij het neerzetten van een vlag en het meenemen van wat stenen. De onderneming moet erop gericht zijn een blijvende voorpost op Mars in te richten.
15. Zo'n klein landje als Nederland stelt toch niets voor in de ruimte?
Hou toch eens op over dat kleine landje! Met zestien miljoen tamelijk welvarende inwoners zijn we eerder een middelgroot landje. Bovendien hebben we een lange geschiedenis op het gebied van de astronomie. Het was bijvoorbeeld Christiaan Huygens die de eerste primitieve kaart van Mars tekende; de NASA heeft zelfs een ruimtevaartuig naar hem genoemd. De twee grootste verschijnselen van ons zonnestelsel, de Kuiper-gordel en de Oort-wolk zijn vernoemd naar Nederlandse sterrenkundigen. Vergeet trouwens Abel Tasman en Willem Barentz niet; als die een paar honderd jaar later geboren waren hadden ze dolgraag Utopia Planitia verkend in plaats van Australie en overwinterd op Elysium in plaats van op Nova Zembla. En dan nog wat: als we het toch over terraforming hebben, welk volk heeft er nou in tweeduizend jaar tijd zijn eigen land geterraformd?
16. Okee, jullie hebben me overtuigd. Maar wat kan ik zelf doen?
Er zijn diverse mogelijkheden. Als je alleen maar op de hoogte wil blijven kun je je abonneren op onze nieuwsbrief Voorwaarts Mars! Als je mee wilt praten en denken kan dat via de emailgroep Mars-nl.
Maar misschien wil je meer doen. Misschien wil je ons financieel steunen. Misschien heb je goede ideeen of suggesties; misschien is jouw specialisme net datgene wat we nodig hebben. Kijk dan eens op onze donateurspagina, waar ook onze werkgroepen voorgesteld worden.
