Mars:
er was vloeibaar water maar was er ook leven?
De missie van de NASA Marsrover Opportunity is
geslaagd. Haar opdracht was: vind bewijzen voor een warme, waterrijke periode.
En dat deed ze, zodat we nu, 6 weken na haar landing op Mars, weten dat Mars
in een ver verleden, net als de Aarde, nat en warm was. En daarmee ook net
als de Aarde een voedingsbodem was voor het ontstaan van leven.
Of dat leven ook gevormd is, is de volgende vraag
die we nu beantwoord willen zien. Maar daarvoor moeten we wachten tot een
volgende missie met instrumenten, die dat kunnen meten. En als we het grondig
willen onderzoeken zullen we mensen moeten sturen.
Zon bemande missie is door het water dat
we alom aantreffen op Mars wel eenvoudiger. Mars heeft momenteel nog genoeg,
bevroren, water in haar bodem, zo toonden NASA en ESA in de afgelopen twee
jaar met verschillende satellieten aan. Hierdoor is een Marsmissie met mensen
een stuk bereikbaarder, want goedkoper. En uiteindelijk zijn de kosten toch
datgene wat politiek de doorslag zal geven.
Samen met de NASA, en de ESA, viert de Mars Society
niet alleen feest, maar bereid zich ook voor op de beantwoording van de vraag
of Mars ooit leven bevatte. Hoe we verder gaan in het onderzoek naar leven
op Mars stond al op de rol, zowel bij de NASA als bij de ESA. Die hebben
beiden al een sample return missie gepland, waarbij er Marsrotsen naar Aarde
terug zullen worden gehaald voor uitgebreid onderzoek. Met de bewijzen van
de Opportunity voor een nat Mars zijn die plannen alleen maar zekerder geworden.
2004 lijkt hiermee een goed, feestelijk Marsjaar
te worden. Eerst was daar de succesvolle aankomst van de Mars Express, de
Europese satelliet, die veel van onze vragen over Mars zal gaan beantwoorden.
De eerste wereldschokkende metingen kregen we reeds enkele weken geleden:
boven op de zuidpool van Mars ligt momenteel een grote ijskap, bewijs van
een watercirculatie op het oppervlak in vroeger tijden. Vervolgens de succesvolle
landingen van Spirit in de grote Gusev Krater en de Opportunity in een kleine
inslagkrater in het Meridianum Planum. Opportunity vond haar bewijzen voor
een nat Mars. Spirit heeft nog de tijd om die ook te vinden.
Natuurlijk kent een industrie als de ruimtevaart
ook tegenvallers. En aangezien de ogen van de hele wereld op je gericht zijn,
als het mis gaat, zet dat nog wel eens de toon voor de verwachtingen. De
Japanse satelliet Nozomi (hoop) moest half december worden opgegeven. Ze
kon niet meer goed worden aangestuurd en zou daardoor op Mars te pletter
kunnen slaan, waarbij ze Mars zou kunnen vervuilen met Aardse bacteriën.
Een satelliet wordt namelijk niet even grondig steriel gemaakt als een lander
en ook na 5 jaar omzwervingen door de ruimte zouden er nog bacteriën
in leven kunnen zijn. Er werd geen enkel risico genomen. Ons hart bloedt
voor de Japanse wetenschappers en ingenieurs die minstens 10 jaar van hun
leven hebben gegeven aan deze ene satelliet. Maar wij danken hen voor hun
grote integriteit, waarbij wetenschap voor alles ging.
Met Kerst verdween de Europese Marslander Beagle2
van onze schermen om er niet meer terug te keren. Haar lot zal wellicht nooit
geweten worden. Jammer, dubbel jammer, omdat deze lander juist wel de
instrumenten aan boord had om leven te kunnen detecteren. We zitten niet
bij de pakken neer. Een onderzoek naar wat we beter hadden moeten doen is
onderweg, en een Beagle3 staat inmiddels in de plannen.
Het is geweldig wat de NASA gepresteerd heeft.
Een robot neerzetten op een verre planeet. Die robot bodemonderzoek laten
doen, dat wetenschappelijk goed gefundeerd is door zijn variatie aan
experimenten. Met uitkomsten van die experimenten die unaniem aantonen, dat
de bodem van de krater waarin die robot geland is door veel, heel veel water
beroerd is. Dat de rotsen hun uiterlijk en mineralogische samenstelling aan
die grote hoeveelheid water te danken hebben. Voor ons staat als een paal
boven water, dat we terug moeten met een robot met instrumenten en tests
die de vraag kunnen stellen die we nu beantwoord willen hebben: was
hier ook ooit leven?
Met ongeduld en vooral met het rotsvaste geloof,
dat alleen verdere missies deze vraag kunnen beantwoorden zien we de toekomst
met optimisme tegemoet. Mensen naar Mars is sinds gisteren niet alleen een
politieke droom van een Amerikaanse president, maar ook de enige manier om
voor eens en altijd antwoord te krijgen op die aloude vraag: zijn wij
alleen?
laatste wijziging: 5 maart 2004