Echte mannen willen niet naar Mars?

In een grote boekwinkel in het zuidwesten des lands kreeg de redactie van deze nieuwsbrief onlangs een pocketboekje onder ogen met als intrigerende titel: "Echte mannen willen niet naar Mars", geschreven door ene Hans van Maanen. Volgens de achterflap zou de auteur wetenschappelijke onzin doorprikken, zoals die door de Nederlandse pers verspreid zou worden.

In het artikeltje over Mars, waaraan de bundel zijn naam te danken heeft, doet van Maanen echter zijn best een bestaande mythe nog eens te bevestigen, namelijk dat "we" nog lang niet klaar zijn voor een bemande reis naar een andere planeet.

De schrijver haalt daarvoor onder andere de psychische en sociale problemen uit de kast waarmee een kleine groep mensen ver van huis te maken kan krijgen: heimwee, claustrofobie, spanningen, muiterij. En dan de dip waar die astronauten na terugkeer mee te maken krijgen….tja, je valt wel een beetje in een gat, hè? Van Maanen voorspelt verder dat de reizigers de rest van hun leven in een rolstoel zullen doorbrengen; hij lijkt nog nooit gehoord te hebben van kunstmatige zwaartekracht. Zijn eindconclusie is dat NASA, alvorens allerlei technische problemen op te lossen, zich eerst wel eens af mag vragen of er wel mensen mee willen.

Als Mars Society beweren we niet dat de eerste bemande vlucht naar Mars een peulenschil zal zijn. Maar, om John F. Kennedy te citeren, je moet zoiets ook niet doen omdat het makkelijk is, maar omdat het moeilijk is. Er zijn bovendien de afgelopen eeuwen toch wel reizen geweest die langer duurden en grotere en onbekendere gevaren met zich meebrachten. Een expeditie met een van alle gemakken voorzien ruimteschip naar een plaats die uitgebreid in kaart is gebracht en gefotografeerd is, vergeleken met ontdekkingsreizen van vijfhonderd jaar geleden, eigenlijk bijna een vakantie. En als er echt geen mannen te vinden zijn die de uitdaging aan willen gaan, zoeken we toch gewoon zes vrouwen?

Arno wil wel...

Arno Wielders is een echte man die in ieder geval zeker mee wil. Door Inge Diepman van het VARA-televisieprogramma Barend en Witteman werd hij al aangekondigd als "misschien wel de eerste Nederlander op Mars". Naar aanleiding van de aankondiging van Andre Kuipers vlucht naar het ISS mocht Arno vertellen over zijn bezoek aan het Mars Desert Research Station in Utah. Daar neemt hij van 18 januari tot en met 2 februari deel aan een Mars-simulatie als lid van crew 12. Hij is daarmee de eerste Nederlander die aan een volwaardige simulatie deelneemt, nadat uw webmaster en Govert Schilling bij hun bezoeken aan de hab respectievelijk de verfroller en het notitieblok hanteerden.

Arno Wielders (29) studeerde natuurkunde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, werkte daarna onder andere bij Fokker Space en is tegenwoordig werkzaam bij TNO Space in Delft. Tijdens zijn verblijf in Utah is hij onder andere betrokken bij het opzetten van een sterrenwacht op het terrein van het MDRS. De ervaring die hij bij Fokker Space opdeed met het Very Large Telescope-project zal hem daarbij goed van pas komen. Daarnaast zal hij nog enkele andere experimenten uitvoeren.

Wielders doet tijdens zijn verblijf in de Mars-habitat in Utah, als de verbindingen tussen Mars en de Aarde het toelaten, dagelijks verslag van zijn ervaringen.

Bestuur Mars Society Nederland uitgebreid

Met ingang van januari 2003 zijn Jules Oyserman en Gerard Kuijpers officieel toegetreden tot het bestuur van de Stichting Mars Society Nederland. Jules en Gerard, die ook al intensief betrokken waren bij de organisatie van de Europese Mars Society Conventie van september jongstleden, vervangen Gijs Nooitgedagt die enkele maanden geleden het bestuur verliet.

Het voltallige bestuur bestaat nu uit: Arno Wielders, voorzitter; Paul Schilte, penningmeester, Frans Blok, secretaris, Artemis Westenberg, pr en communicatie, Jules Oyserman, bestuurslid en Gerard Kuipers, bestuurslid.

Het nieuwe bestuur zindert van de plannen voor het Marsjaar 2003. Zo willen we maandelijkse bijeenkomsten gaan houden voor donateurs en andere belangstellenden; meer nieuws hierover volgt zo snel mogelijk.

EMC3 zet traditie voort

EMC2, ons koosnaampje voor onze Tweede Europese Mars Society Conventie in Rotterdam, bevatte natuurlijk een subtiele verwijzing naar Einstein's beroemde formule. Maar we hebben er een traditie mee gevestigd, want onze Duitse collega's tellen gewoon verder.

De EMC3, voluit The Mars Society's 3rd European Mars Conference, wordt van 26 tot en met 28 september gehouden aan de Hochschule Bremen. Aansluitend aan de conferentie wordt in dezelfde stad van 29 september tot en met 3 oktober het 54ste International Astronautical Congress gehouden, dus de echte liefhebbers kunnen ruim een week onder de pannen zijn. Daarnaast is de Freie Hansestadt Bremen niet alleen een mooie stad, maar ook een belangrijk centrum van de Duitse ruimtevaart industrie en dus in alle opzichten een bezoek waard.

Meer informatie

NASA's nucleaire ambities

Aanstaande dinsdag 28 januari houdt president George W. Bush zijn jaarlijkse State of the Union-toespraak en dit jaar wordt daar met nog meer spanning dan anders naar uitgekeken. Niet alleen vanwege de oorlogszuchtige taal jegens Irak die we van Bush kunnen verwachten, maar ook vanwege de mogelijke aankondiging van een nieuw tijdperk in de ruimtevaart.

Al weken doen in de Amerikaanse media geruchten de ronde dat NASA en het Witte Huis een oud idee nieuw leven in willen blazen: nucleaire voortstuwing in de ruimte. Volgens de berichten zou op de begroting voor 2004 aanzienlijk meer geld dan verwacht worden gereserveerd voor NASA's nucleaire onderzoeksprogramma Prometheus. Ook bij onze eigen ESA zou een dergelijk onderzoek in de planning zitten.

Al in de jaren vijftig werd onderzoek gedaan naar aandrijving met kernenergie, maar om politieke en budgettaire redenen werd daar in 1963 mee gestopt. Voorstanders van nucleaire aandrijving wijzen er op dat een reis naar Mars met deze manier van voortstuwing bekort kan worden van zes naar twee maanden. Ook de beperkingen van het tweejaarlijkse lanceervenster zouden grotendeels verleden tijd worden.

Voor de duidelijkheid: het is niet de bedoeling dat raketten radioactieve wolken gaan uitbraken bij vertrek vanaf Cape Canaveral. Voor de eerste stap vanaf de Aarde naar de ruimte blijven traditionele chemische raketten nodig. Pas in een baan om de Aarde zal de nucleaire motor in actie komen.

Het jaartal 2010 wordt al genoemd als datum voor een bemande Mars-expeditie met nucleaire aandrijving. Maar volgens andere berichten gokt NASA op kernfusie, in plaats van kernsplitsing. Die techniek is in theorie veel veiliger, maar staat nog steeds in de kinderschoenen en heeft waarschijnlijk nog een jaar of dertig nodig om daaruit te komen. Mogelijk zal de rede van Bush aanstaande dinsdag duidelijkheid scheppen in de verwarrende stroom van geruchten.

Spelen met vuur?

Prometheus was in de Griekse mythologie de god die het vuur schonk aan de mensheid (wat hem door zijn mede-goden niet in dank werd afgenomen).  De naam Prometheus is dus erg toepasselijk voor een programma dat de energie kan leveren die nodig is voor de verkenning van het zonnestelsel.

Binnen de Mars Society Nederland wordt met gemengde gevoelens gereageerd op de berichten over het Prometheus-programma. Kernenergie ligt voor de stichting net zo gevoelig als dat het in de samenleving ligt. Ook hier zijn wij met voor-, midden- en tegenstanders. In de ruimte liggen de zaken wel enigszins anders dan op Aarde omdat buiten de dampkring de alternatieven niet voor het oprapen liggen.

Op Mars, met wereldomvattende stormen en ruim zeshonderd dagen zon per jaar, zijn zonne- en windenergie niet uit te sluiten, maar ook zeker niet probleemloos toe te passen. En omdat er op de Rode Planeet (hoogstwaarschijnlijk) geen fossiele brandstoffen zijn, blijven er weinig andere mogelijkheden over.

Zeker in de buitenste regionen van het zonnestelsel zou kernenergie wel eens onmisbaar kunnen zijn. Een "duurzame" technologie als zonnezeilen is weliswaar veelbelovend, maar vooral voor vrachtvervoer waarbij een paar maanden reistijd meer of minder niet zoveel uitmaakt.

Voor het milieu op Aarde heeft het gebruik van een nucleaire raket in de ruimte geen gevolgen. De gevaren van nucleaire voortstuwing voor de bemanning zijn weg te strepen tegen het voordeel van een korter verblijf in de ruimte.

Wachten op nucleaire aandrijving kan echter wel een jarenlange vertraging van een bemand Mars-programma tot gevolg hebben. Zeker als we moeten wachten op een kernfusie-motor. En we kunnen het niet vaak genoeg zeggen: met traditionele raketten kunnen we nu al naar Mars.

Kortom: het laatste woord is nog niet gezegd over de kwestie. We blijven het kritisch volgen….