nummer 27 - 24 mei 2002
Vragen stellen
aan Arthur C. Clarke
Zoals in de vorige Voorwaarts Mars! al te lezen
was zal de Tweede Europese Mars Society Conventie (EMC2) op 27 september
aanstaande worden geopend met een video-toespraak van Sir Arthur C. Clarke.
De befaamde schrijver heeft zich bovendien bereid verklaard in die video
vragen van conventie-bezoekers te beantwoorden. Wie zijn kans wil grijpen
Clarke een vraag te stellen, kan dat doen door die vraag te mailen naar
info@marssociety.nl . Een selectie van vijf vragen zal te zijner tijd aan
Sir Arthur worden voorgelegd.
Aan de lijst van sprekers is inmiddels Geoffrey
Briggs toegevoegd, sinds 1992 wetenschappelijk directeur van het NASA Ames
Center for Mars Exploration. Briggs zal onder andere spreken over het Mars
Drilling Project, dat als doel heeft het zoeken naar vloeibaar water en leven
door enkele kilometers in de Marsbodem te boren. Andere namen op de sprekerslijst
zijn Franco Ongaro, hoofd van ESAs Aurora-programma, Pascale Ehrenfreund,
astro-chemicus aan de Universiteit van Leiden, Andre Kuipers, Nederlands
tweede astronaut en Robert Zubrin, schrijver van The Case for Mars
en Entering Space.
De deadline voor het insturen van abstracts (maximaal
300 woorden, in het engels) is verschoven naar 30 juni. Opgeven tegen gereduceerd
tarief (55 euro, voor donateurs 45 euro, voor studenten 35 euro, voor studerende
donateurs 27,50 euro) kan nog tot 15 augustus. Na 15 augustus stijgen de
prijzen naar respectievelijk 100, 90, 60 en 50 euro.
Eerste seizoen
MDRS afgesloten
Op 8 mei jongstleden verliet in Hanksville, Utah
de laatste bemanning van dit seizoen het Mars Desert Research Station. In
totaal hebben sinds begin februari zes bemanningen ieder twee weken geleefd
met de beperkingen die ook astronauten op Mars zouden ervaren.
Het eerste seizoen in het MDRS heeft een schat
aan kennis en inzichten opgeleverd. Opvallend is bijvoorbeeld dat het gemiddelde
watergebruik in het station slechts 20 liter per bemanningslid per dag was.
Dit getal steekt gunstig af bij de 32 liter waar de NASA van uitgaat.
De zes crews hadden een onderling zeer uiteenlopende
samenstelling; zo waren er zowel gemengde bemanningen, bestaande uit een
gelijk aantal mannen en vrouwen en een mengeling van verschillende
nationaliteiten, als traditionele bemanningen van overwegend
mannelijke Amerikanen. Twee groepen hadden een niet-Amerikaanse commandant
(respectievelijk Duits en Frans-Canadees) Alle combinaties werkten goed,
hoewel echte conclusies over dit onderwerp natuurlijk meer onderzoek vereisen,
met simulaties van langere duur.
Het MDRS heeft in de eerste maanden van zijn bestaan
erg veel aandacht gekregen van de media, zowel in de Verenigde Staten als
daarbuiten. De Nederlandse wetenschapsjournalist Govert Schilling bezocht
het station eind april, liep rond in ruimtepak en deed daar in het
VPRO-televisieprogramma Flogiston enthousiast verslag van.
Op 12 oktober gaat de eerste bemanning van het
nieuwe seizoen het MDRS in. Voor dat seizoen, dat tot eind april 2003 zal
duren, zal deze zomer een oproep voor vrijwilligers uitgaan.
De
MDRS-homepage.
De Ruimtewet van
2002
Een Amerikaanse volksvertegenwoordiger, de Democraat
Nick Lampson uit Texas heeft een vermeldenswaardig wetsvoorstel ingediend:
de Space Exploration Act of 2002.
Op een termijn van acht jaar behelst het voorstel
de ontwikkeling van een herbruikbaar ruimtevaartuig waarmee astronauten vanuit
een lage baan om de Aarde naar de zogenaamde Lagrange-punten kunnen reizen.
Op deze punten van evenwicht tussen de aantrekkingskracht van Aarde, Maan
en Zon zouden wetenschappelijke observatoria geplaatst moeten worden.
Asteroïden zouden binnen vijftien jaar door astronauten bezocht kunnen
worden, terwijl binnen die termijn ook een maanbasis moet verrijzen.
Lampsons doelen op een termijn van twintig
jaar zijn nog ambitieuzer: een ruimtevaartuig voor reizen naar een baan om
Mars, een shuttle voor gebruik tussen die baan en het oppervlak van de planeet
en een basis op een van de manen van Mars.
Voor de eerste twee jaar wordt op $250 miljoen
uitgetrokken om een organisatie in het leven te roepen die de uitvoering
van het programma moet voorbereiden.
Het echte obstakel waar we mee te maken hebben
om uit de dip in ons bemande ruimtevaart programma te komen is niet technologisch
en niet financieel van aard aldus Lampson, Het is het ontbreken
van de wil om te beginnen
Lampson heeft het voorstel ingediend samen met
een Republikeinse collega, Lamar Smith, eveneens uit Texas. En hoewel de
Bond van Belastingbetalers (die bestaat echt in Amerika) al ongerust heeft
gereageerd, zijn de twee parlementariers optimitisch over de kansen van de
Space Exploration Act in de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. Pro-space
organisaties als de Mars Society en de Planetary Society zijn enthousiast
over het wetsvoorstel en hebben hun leden opgeroepen politici te bombarderen
met emails en telefoontjes.
Meer...
China op weg naar
Mars
Er bestaat kans op een herhaling van de geschiedenis:
zoals in de jaren 50 en 60 de stormachtige opmars van Rusland in de ruimte
de Amerikanen tot meer actie aanzette, zouden het nu wel eens de Chinezen
kunnen zijn die de Space Exploration Act een zetje in de rug gaan geven.
Dat China aspiraties heeft op het gebied van de
bemande ruimtevaart is al langer bekend, maar op dit moment is het wachten
nog steeds op de Chinese Yuri Gagarin. Volgens Quyang Ziyuan, directeur van
het Chinese ruimtevaartbureau moet die eerste bemande vlucht uitgevoerd worden
in 2005.
Quyang verwacht dat Chinese astronauten rond 2010
de Maan zullen bezoeken en voegde eraan toe dat het de bedoeling is een basis
te vestigen op de Maan zoals China dat ook op de Noord- en de Zuidpool gedaan
heeft. Quyang liet ook weten dat de uiteindelijke ambities nog verder liggen:
China lonkt duidelijk naar Mars.
Duivels
onderzoek
Dust devils zijn een soort wervelwinden die zowel
in Aardse woestijnen als op Mars voorkomen. Op Mars zijn ze echter, zoals
zoveel verschijnselen, veel groter dan op onze eigen wereld. Mars Global
Surveyor fotografeerde dust devils van acht kilometer hoog; de Pathfinder
registreerde passerende duivels met snelheden van zon 250 kilometer
per uur.
Dust devils brengen enorme hoeveelheden stof in
de Mars-atmosfeer en hebben een grote invloed op het klimaat omdat met het
stof ook veel warmte omhoog wordt getransporteerd. Geladen deeltjes, die
met het stof meegevoerd worden veroorzaken bliksemontladingen en vormen daardoor
een bedreiging voor bemande en onbemande missies.
Recentelijk is onder wetenschappers het vermoeden
gerezen dat stofduivels ook op Aarde een veel grotere invloed op onder andere
het klimaat hebben dan tot dusver gedacht werd. Bovendien vormen ze een gevaar
voor de burgerluchtvaart. Reden genoeg dus om het verschijnsel uitgebreid
te bestuderen en dat gebeurd dan ook op dit moment op de Santa Cruz-vlakte
in Arizona. Een van de doelstellingen is het bepalen wat voor instrumenten
ontwikkeld moeten worden om dust devils op Mars te bestuderen.
Het onderzoek wordt geleid door de Universiteit
van Arizona en gesponsord door de NASA, maar er wordt ook aan bijgedragen
door buitenlandse universiteiten, waaronder die van Wageningen.
Meer...
Heeft Mars een
dikke jas?
Over
het algemeen wordt aangenomen dat Mars veel verder afgekoeld is dan de Aarde
omdat het een kleinere planeet is; dat zou meteen verklaren waarom er geen
tekenen zijn van actief vulkanisme op de Rode Planeet. Arie van den Berg,
geofysicus van de Universiteit van Utrecht, is een andere mening toegedaan
en presenteerde zijn theorie enkele maanden geleden op de 33e Lunar and Planetary
Science Conference in Houston.
Van den Berg gaat er van uit dat er in de mantel
van Mars, het gedeelte tussen de kern en de korst van de planeet, partiele
smelt optreedt. Gesteenten komen langzaam omhoog uit de kern, waar
de temperatuur en druk hoog zijn. Doordat dichter bij het oppervlak de druk
afneemt, smelten bepaalde mineralen, waarna ze verder stijgen. De gesteenten
die niet smelten vormen een soort isolatielaag om de kern heen.
Op Aarde vindt hetzelfde proces ook plaats, maar
vanwege de lagere zwaartekracht is op Mars de partiele-smeltlaag veel dikker,
waardoor de warmte dus beter vastgehouden wordt. Van den Berg vermoedt dan
ook dat vulkanisme op Mars nog lang niet tot het verleden behoort. De vier
grote vulkanen zouden, bij wijze van spreken, ieder moment weer opnieuw actief
kunnen worden.
Ook is de uitstoot van grote hoeveelheden kooldioxide
en waterdamp denkbaar, met grote gevolgen voor het aanzien van de planeet:
verdichting van de atmosfeer, stijging van de temperatuur en vloeibaar water
aan het oppervlak. Misschien is het nog wel veel te vroeg om plannen te maken
voor de kolonisatie van Mars
Een artikel over de partiele smelt-theorie is te
vinden in de Intermediar van 23 mei.
Rondleiding
door een hab
Soms beland je op een website die alles wat je
gezien hebt lijkt te overtreffen.
ImagineMars is
zon website. Hoe klein je computerschermpje ook is, als bezoeker waan
je je echt even op Mars: rotsen op de voorgrond, bergen op de achtergrond
en een habitat met alles er op en er aan op zon vijftig meter afstand.
Met de nadrukkelijke uitnodiging om alles van dichtbij en van binnen te gaan
bekijken.
ImagineMars is een vervolg op een ook al heel
verdienstelijke website van een aantal jaren geleden:
MarsHabitat.com.
Die site werd opgezet door een groep studenten van Kurt Micheels, de architect
die het eerste ontwerp maakte voor het Mars Arctic Research Station op Devon
Island, maar zich later om persoonlijke redenen terugtrok.
Het ontwerp komt erg doordacht en realistisch over;
als enig minpunt kan aangevoerd worden dat aan de privacy van de astronauten
weinig belang wordt gehecht.
Sinds kort heeft ook het European Mars Analogue
Research Station een eigen
website. Die site
is wat soberder van opzet, nog wel tenminste, want achter de schermen wordt
hard gewerkt aan een hopelijk net zo geavanceerde presentatie als die van
ImagineMars.
Website: op naar
de 100.000
Vrijwel vanaf het allereerste officieuze begin,
eind 1999, heeft de Nederlandse afdeling van de Mars Society een website
onderhouden. Nu, twee en half jaar later staat de teller op die website op
ongeveer 96.000. Met een gemiddelde van 100 tot 200 bezoekers per dag is
de 100.000-ste bezoeker ergens in juni of juli te verwachten. Degene die
die eer te beurt wenst te vallen, moet gewoon regelmatig even komen kijken
(en kan dan meteen even het laatste Mars-nieuws meepikken)
De exactheid van het bezoekersaantal moet overigens
wel enigszins gerelativeerd worden. Door omstandigheden is in de loop der
tijd enkele malen van teller gewisseld; gedurende tellerloze tijdperken werd
een schatting gemaakt van het aantal bezoekers. Bovendien werkt iedere teller
anders: wie verschillende tellers op een website plaatst ontdekt al snel
dat de aantallen uit elkaar gaan lopen. De teller die op dit moment gebruikt
wordt heeft slechts vijf vakjes. Uw webmaster is zeer benieuwd of er bij
het bereiken van de historische mijlpaal automatisch een vakje bijkomt, of
dat de stand weer bij nul begint.
Denkend aan
Mars
Denkend aan Mars zie ik brede ravijnen
diep door oneindig hoogland gaan
vier ondenkbaar grote vulkanen
als brede reuzen aan den einder staan
en in de geweldige ruimte verzonken
de kraters verspreid door het land
rotsblokken, kiezels, grillige duinen
bergen en heuvels in een grootsch verband
de lucht hangt er hoog en de zon wordt er langzaam
in rode veelkleurige dampen gesmoord
en in alle gewesten wordt de stem van het stof
met zijn eeuwige stormen gevreesd en gehoord
Zo zou de dichter H.Marsman de Rode Planeet beschreven
hebben als hij zich in zijn tijd (1899-1940) al voor ruimtevaart geinteresseerd
zou hebben. Ongetwijfeld zullen er in de toekomst, als Mars door mensen bezocht
en bewoond gaat worden, vele dichters hun gevoelens over de planeet in verzen
proberen te vangen. De Mars Society gaat daar een voorschot op nemen met
een poezie-pagina op de website. Dichtende lezers van Voorwaarts Mars! kunnen
hun gedicht(en) opsturen aan de webmaster:
fransGEENSPAMmarssociety.nl (vervang zelf GEENSPAM
door @ )
laatste
wijziging: 26 mei 2002